Wat is het geheim van geslaagde nieuwe samengestelde gezinnen? Bestaan ze: gelukkige stiefgezinnen? Ja, gelukkig steeds meer.
Anemone123 (CC0), Pixabay
Het vraagt tijd, inzicht, afstemming en heldere afspraken om het goed te doen. Van samengestelde gezinnen met problemen naar succesvolle super stiefgezinnen gaan is een behoorlijke opgave. Zeker wanneer deze samengestelde gezinnen gaan samenwonen. Niet voor niets gaat 50 tot 60 procent van de nieuwe samengestelde gezinnen wéér uit elkaar
Samengestelde gezinnen spiegelen zich te veel aan klassieke kerngezinnen, waardoor ze nog vaker vastlopen. Naar schatting meer dan de helft strandt. Dat berichtte Knack Weekend reeds in 2011
Tegenwoordig loopt 1 op de 3 huwelijken op de klippen, maar bij samengestelde gezinnen lijkt de toekomst nog somberder: naar schatting strandt meer dan de helft. Niet het minst omdat de droomprins of -prinses geen onbeschreven blad is en/of zowel kinderen als een ex heeft. Liefde overwint veel, maar niet alles.
Zelfs al is vader of moeder tot over de oren verliefd, de kinderen staan zelden te trappelen om de nieuwe partner in hun hart te sluiten. Ook niet als deze laatste, al is het met de beste bedoelingen, probeert om de rol van de afwezige partner zo goed mogelijk in te vullen. Het vormen van een nieuw samengesteld gezin vraagt veel tijd en nog veel meer geduld.
De meeste mensen nemen het kerngezin (vader, moeder en kinderen) nog steeds als het na te streven doel. Nochtans is dat niet zaligmakend en geven andere gezinsstructuren evenveel kansen op geluk. De groeiende groep alternatieve gezinsstructuren heeft nood aan nieuwe voorbeelden, maar die ontbreken. Er zijn vele variaties : Latrelaties met of zonder kinderen, stiefgezinnen met kinderen van de ex met of zonder eigen kinderen, met volwassen en kleine kinderen, verblijfsco-ouderschappen, weekendregelingen…
In een poging om het kerngezin te imiteren, nemen nogal wat stiefouders zonder veel nadenken een rol op die doorgaans leidt tot conflicten. Zo zijn beginnende stiefmoeders, vooral de groep zonder eigen kinderen, geneigd om onder druk van de partner, de eigen kinderwens, de omgeving of de maatschappij hun uiterste best te doen om het huishouden te managen en de kinderen van hun partner te bemoederen. Omdat dat nu eenmaal van een vrouw verwacht wordt, denken ze. Zo’n aanpak resulteert niet zelden in frustraties en conflicten. Stiefkinderen starten niet van nul en ze hebben al een geprivilegieerde liefdesrelatie met hun ouders.
Om een samengesteld gezin optimale kansen op slagen te geven, moeten de kinderen zich goed voelen in de nieuwe situatie. Gezinnen waar een stiefkind zich tegen de stiefouder keert, worden snel onleefbaar. Kinderen zijn nooit vragende partij voor de scheiding van hun ouders, laat staan voor een nieuwe “ouder”. Ze hebben tijd nodig om aan de nieuwe situatie te wennen. Een scheiding waarbij de exen elkaar met respect blijven behandelen omwille van de kinderen, geeft hun kroost de beste kans om zich toch nog optimaal te ontwikkelen. Daarentegen werkt een vechtscheiding altijd in het nadeel van de kinderen.
Een latrelatie blijkt volgens onderzoek van Jos Willems, die een boek schreef over nieuw samengestelde gezinnen (https://www.eennieuwgezin.be/) vaak een betere start voor een samengesteld gezin. De tijd dat men apart woont, kunnen de kinderen aan de nieuwe partner wennen en hebben ze hun ouder ook voldoende voor zich alleen.
Nederland telt ongeveer 200.000 samengestelde gezinnen. Daarvan vormt 84% een moedergezin met stiefvader. 13% vormt een vadergezin met stiefmoeder. De overige 3% is een dubbel samengesteld gezin (waarin beide partners kinderen meenemen). In een samengesteld gezin worden twee verschillende gezinsculturen samengevoegd. Je zou het kunnen vergelijken met een fusie. En er zijn nog diverse varianten, bijvoorbeeld bij co-ouderschap waar de gezinssamenstelling om de week of enkele dagen zelfs wisselt zodat het voor de kinderen nog complexer wordt en ze mogelijk om het aantal dagen in een ander nieuw samengesteld gezin terecht komen. Voor België zullen er wellicht vergelijkbare cijfers van samenstellingen zijn.
Stiefgezinnen na echtscheiding
In een stiefgezin-na-echtscheiding is het huwelijk of de vorige relatie van een van de nieuwe partners, of van beide partners ontbonden door een echtscheiding. Het kan zijn dat de relatie tussen de nieuwe partners onstaan is tijdens het vorige huwelijk. Het kan ook zijn dat de nieuwe partners al een tijd alleen geweest zijn en met hun kinderen een eenouder gezin gevormd hebben. Stiefgezinnen-na-echtscheiding kunnen allerlei vormen aannemen:
-sommige ouders zijn verzorgende ouder
-andere ouders hebben co-ouderschap
-weer anderen zien hun kinderen via een bezoekregeling in het weekend
-sommige ouders zien hun kinderen niet meer, maar de kinderen blijven in gedachten aanwezig
In 2017 worden de hoge cijfers van mislukkingen met samenleven in nieuw samengestelde gezinnen door een reportage in Knack Weekend (15/11/2017) bevestigd.
Meer dan de helft van de nieuw samengestelde gezinnen gaat teleurgesteld weer uit elkaar’ ‘Begeleiding zoeken is geen overbodige luxe, en al helemaal geen teken van zwakte’, vindt Knack Weekend-hoofdredactrice Ruth Goossens. ‘Al was het maar om de verwachtingen bij te stellen en de idyllische droom van een nieuw kerngezin te laten varen.’
Een kwart van alle Vlaamse gezinnen is vandaag een nieuw samengesteld gezin, met alle kansen én hindernissen die daarbij horen. Wat zeg je wel of niet tegen je stiefkind, hoe zit het financieel, en waar passen de exen in het plaatje? De hulp- en dienstverlening stort zich gretig op een nieuwe markt.’We willen mensen niet ontmoedigen, maar hun torenhoge verwachtingen bijstellen.’ aldus Carine Stevens.
De nieuwe partners/ouders zijn blij met die vlinders in hun buik en zien de toekomst vaak door een verliefde bril. Voor kinderen en jongeren, die niet verliefd zijn, is het wéér een verandering. In het begin zijn kinderen doorgaans blij voor hun gelukkige ouder. Maar wanneer de nieuwe partner meer in het gezinsverband gaat meedoen, kunnen er over en weer irritaties ontstaan.
Soms lijkt het dat misverstanden en irritaties zomaar uit de lucht komen vallen en krijg je het gevoel nauwelijks grip te hebben op je stiefgezin.
Om wat zicht te krijgen op de valkuilen is er een lijst samengesteld die ‘de 6 V’s’ wordt genoemd.
Verliezen
Verschil in bloedband en stiefband
Verstoorde verwachtingen
Verdeelde loyaliteiten
Verschillende opvoedingsstijlen
Verminderde controle
In 2006 begon Cindy Stevens (http://cindyschepers.be/) te werken als psychotherapeute én ging ze samenwonen met een man en zijn twee kinderen. Vandaag zijn nieuw samengestelde gezinnen haar specialisatie.
Ook al heb je samengestelde gezinnen in alle maten en gewichten, ze worstelen allemaal met issues die niet te vergelijken zijn met die van een traditioneel gezin. Een samengesteld gezin heeft een fundamenteel andere structuur dan een kerngezin. Niet alleen is er een andere volgorde in relaties – de band tussen ouder en kind was er al voor de partnerrelatie – er is ook sprake van verschillende loyaliteiten, opvoedstijlen en gezinsculturen. De twee partners verhouden zich ook op een verschillende manier tot hetzelfde kind. De een is ouder, de ander stiefouder. Dat betekent dat de hechting anders is, net als de geschiedenis. Een extra uitdaging zijn de exen met wie je rekening moet houden. Omgang met de stiefkinderen blijkt de moeilijkste issue te blijven.
Een nieuw samengesteld gezin vormen is een kunst. Mensen weten van tevoren vaak niet waaraan ze beginnen. Partners zijn verliefd en betrekken hun kinderen graag zo snel mogelijk in het proces. Ze gaan samenwonen en maken van hun nieuwe gezin een oorspronkelijk ‘kerngezin’, zoals ze dat kennen van vroeger, toen de ‘biologische’ ouders nog bij elkaar waren. Daar kan het misgaan. Een nieuw samengesteld gezin vraagt namelijk een heel andere aanpak dan bij ‘traditionele gezinnen’.
Ook al is romantiek vandaag nog zo’n belangrijke relatiepijler, van de liefde alleen kun je niet leven. Er moeten ook praktische afspraken gemaakt worden, over de verdeling van huishoudelijke taken en de opvoeding van de kinderen, maar ook over wie welke kosten voor zijn rekening neemt en hoe het later moet met de erfenis. Geen evidente onderwerpen als je in een prille relatie op een gigantische roze wolk zweeft. Het belangrijkste is dat de band tussen kinderen en hun stiefouders of plusouders zoals sommigen zich noemen, langzaam opgebouwd moet worden. Nieuw partners kunnen best niet te snel gaan samenwonen en een tijdje via een Lat-relatie de band opbouwen, ook met de kinderen van de nieuwe partner.
Ondertussen zijn ook nieuwe professionals ten tonele verschenen zoals stiefcoaches of zoals Cindy Capelleman, die niet alleen ervaringsdeskundige is inzake een nieuw samengesteld gezin, maar zichzelf ook stiefplancoach noemt. Naar analogie met een ouderschapsplan dat in Nederland verplicht is wanneer ouders gaan scheiden, ontwikkelt ze samen met het nieuw samengesteld gezin een stiefplan. In zo een stiefplan zetten de ouders die gaan samenwonen hun wensen en verwachtingen op papier of goed op elkaar af te stemmen als er kinderen bij betrokken zijn. Twee gezinnen samenvoegen in één huis. Of een kind opvoeden dat niet van jou is. Het klinkt ingewikkeld maar dat hoeft het niet te zijn volgens de ontwikkelaars van het stiefplan.
Deze website bevat info die mogelijks niet geschikt is voor kinderen. U bevestigt minstens 16 jaar te zijn. Deze website gebruikt cookies. U gaat daarmee akkoord.
